واقعیت مجازی یکی از جذاب‌ترین و پیشرفته‌ترین فناوری‌های دنیای دیجیتال به شمار می‌رود. این فناوری با غوطه‌ور کردن کامل کاربر در یک محیط مجازی، تجربه‌ای منحصربه‌فرد از بازی، سرگرمی و کاربردهای کاری را فراهم می‌نماید. در این میان، شرکت Sony با معرفی هدست واقعیت مجازی پلی‌استیشن VR 2، گام بلندی در جهت ارتقای کیفیت و دسترسی به این تکنولوژی برداشته است.
پلی‌استیشن VR 2 جدیدترین نسل هدست واقعیت مجازی سونی است که در تاریخ ۲۲ فوریه ۲۰۲۴ با قیمت ۵۴۹ دلار به بازار عرضه گردید. این محصول پس از موفقیت نسخه اول، قصد دارد با ارائه تجربه‌ای بی‌نظیر، کاربران را به دنیایی متفاوت از بازی و سرگرمی فرابخواند.
هدست PSVR 2 با کنسول بازی پلی‌استیشن 5 سونی کاملاً یکپارچه شده و از قدرت پردازشی و گرافیکی بالای آن بهره می‌برد. این هدست دارای صفحه‌نمایش OLED با نرخ نوسازی 120 هرتز، گستره دید 110 درجه و فناوری ردیابی چشم است که به ارائه تصاویری واقع‌گرایانه با جزئیات بالا کمک شایانی می‌نماید.
علاوه بر این، کنترلرهای حرکتی Sense همراه هدست PSVR 2، قابلیت‌های بی‌نظیری مانند شناسایی حرکات انگشتان، بازخورد لمسی پیشرفته (هاپتیک)، و تریگرهای انطباقی را ارائه می‌دهند. این ویژگی‌ها سطح جدیدی از کنترل و درگیری را در محیط مجازی فراهم می‌آورند.
هدست‌های واقعیت مجازی سونی سونی از پیشگامان حوزه واقعیت مجازی بوده و اولین هدست VR خود را در سال 2016 با نام PlayStation VR عرضه نمود. با وجود محدودیت‌های تکنولوژیک آن زمان، این هدست موفق شد مخاطبان زیادی را جذب کند. اکنون پس از گذشت هشت سال، پلی‌استیشن VR 2 قرار است خلاء موجود در این حوزه را با یک محصول نسل جدید پر نماید.
جالب است بدانید نخستین هدست واقعیت مجازی سونی در سال ۱۹۹۷ به نام “EyeToy” معرفی شد؛ اما به دلیل عدم آمادگی فناوری آن زمان، هرگز به مرحله تولید انبوه نرسید. با این حال، باید پذیرفت سونی یکی از شرکت‌های پیشرو در عرصه واقعیت مجازی است که در این راه سرمایه‌گذاری کلانی انجام داده است.
تجربه چندین دهه سونی در تولید کنسول‌های بازی، تلویزیون و لوازم الکترونیکی مصرفی، به این شرکت کمک کرده تا محصولی متناسب با نیازهای امروز بازار را عرضه نماید. پلی‌استیشن VR 2 نماد تعهد سونی به پیشرفت فناوری واقعیت مجازی و گام بلندی به سوی آینده سرگرمی‌های دیجیتال خواهد بود.
طراحی و ساخت
هدست واقعیت مجازی پلی‌استیشن VR 2 با طراحی مدرن و کاربردی خود، تجربه‌ای منحصربه‌فرد را برای کاربران به ارمغان می‌آورد. این محصول با ترکیبی از مواد با کیفیت، وزن متعادل و اَرگونومی دقیق ساخته شده است تا راحتی و ایمنی کاربران در طولانی‌مدت تضمین گردد.
در نگاه اول، طراحی خوش‌دست و یکپارچه هدست PSVR 2 توجه را به خود جلب می‌کند. بدنه آن از ترکیب مواد پلاستیکی سبک وزن و فلزات مقاوم تشکیل شده است. این ترکیب ضمن حفظ استحکام لازم، از افزایش بیش از حد وزن جلوگیری می‌نماید. رنگ مشکی متالیک غالب در کنار لمس نهایی روکش مات، به هدست ظاهری شیک و خاص بخشیده است.
بخش‌های پلاستیکی هدست از جنس پلی‌کربنات (+PC) و پلاستیک تقویت شده با فایبرگلاس (+PC-GF) ساخته شده‌اند. این مواد علاوه بر سبکی، از استحکام و مقاومت بالایی در برابر ضربه برخوردارند. قاب داخلی فلزی هدست نیز از آلیاژ آلومینیوم 6000 سری ساخته شده که وزن کم و در عین حال مقاومت زیادی دارد.
سونی در طراحی PSVR 2 توجه ویژه‌ای به کاهش وزن نسبت به نسل قبل داشته است. با وزن تقریبی 560 گرم، این هدست حدود 40 گرم سبک‌تر از PSVR اول است. این کاهش وزن به همراه توزیع متعادل آن روی سر، از خستگی کاربران در طولانی‌مدت جلوگیری می‌نماید.
ابعاد کلی هدست PSVR 2 نیز مناسب و کاربردی است. قطر داخلی قاب چشمی 110 میلی‌متر، عمق کلی 192 میلی‌متر و عرض آن 206 میلی‌متر است. این اندازه‌ها به گونه‌ای انتخاب شده‌اند که هم برازش مناسبی روی اکثر سرها داشته باشد و هم از شلوغی و حجیم بودن بیش از حد جلوگیری نماید.
یکی از نکات حائز اهمیت در طراحی هدست‌های VR، مدیریت گرما و تهویه مناسب است. سونی برای خنک‌سازی بهینه از یک سیستم تهویه هوشمند در PSVR 2 استفاده کرده است. یک فن کوچک در این سیستم نصب شده که گردش هوا را در اطراف چشم‌ها و پیشانی تأمین می‌نماید. این روش از تجمع گرما و بخار روی لنزها در طولانی‌مدت جلوگیری می‌کند.
علاوه بر آن، بدنه پلاستیکی هدست PSVR 2 دارای منافذ کوچک متعددی است که برای خروج هوای گرم به کار می‌روند. یک لایه عایق داخلی نیز گرمای تولید شده توسط قطعات الکترونیکی را به سمت این منافذ خروجی هدایت می‌نماید. این طراحی پیچیده از افزایش بیش از حد دمای داخلی هدست و در نتیجه ایجاد ناراحتی برای کاربران جلوگیری می‌کند.
قلب تپنده هدست PSVR 2 یک صفحه‌نمایش 4K (2000 در 2040 پیکسل برای هر چشم) است. نمایشگر OLED به کار رفته در این هدست از روشنایی و کنتراست بسیار بالایی برخوردار است که به تولید تصاویر واقعی و زنده با جزئیات فراوان کمک می‌نماید. رنگ‌ها در این پنل بسیار شفاف و طبیعی به نظر می‌رسند.
نکته دیگر در مورد این صفحه‌نمایش، پشتیبانی از نرخ نوسازی 120 هرتز آن است. این بدان معنی است که در هر ثانیه، ۱۲۰ فریم تصویر روی آن نمایش داده می‌شود. این نرخ بالا باعث حرکت روان محیط اطراف و عدم ایجاد تأخیر قابل مشاهده حین چرخش سر می‌گردد که از معضلات هدست‌های نسل قبلی بود.
علاوه بر آن، فناوری فووئیت رندرینگ (Foveated Rendering) در هدست PSVR 2 به کار گرفته شده است. این تکنیک با استفاده از ردیابی چشم و تشخیص ناحیه دید کاربر، کیفیت گرافیکی را در مرکز دید افزایش و در نواحی حاشیه‌ای کاهش می‌دهد. روش فووئیت رندرینگ باعث صرفه‌جویی در منابع پردازشی و همچنین بهبود کیفیت تصویر می‌گردد.
در هدست پلی‌استیشن VR 2 از یک آرایه پیچیده لنز تشکیل شده از لنزهای فرنل (Fresnel) برای انتقال بهینه تصویر به چشم‌ها استفاده شده است. لنزهای فرنل به دلیل ساختار منحصربه‌فردشان می‌توانند ضخامت و وزن کمتری نسبت به لنزهای معمولی داشته باشند و در عین حال عملکرد مشابهی را ارائه دهند.
این لنزها در مجموع یک میدان دید 110 درجه‌ای را برای کاربر فراهم می‌آورند که مشابه میدان دید انسان بوده و احساس فضای باز را تقویت می‌نماید. ناحیه دید واضح و بدون ابهام در این لنزها نسبت به نسل قبل افزایش یافته است؛ اما همچنان کاربران باید برای استفاده بهینه، سر خود را در موقعیت دقیق قرار دهند.
جالب است بدانید آرایه لنزهای فرنل بکار رفته در PSVR 2 دارای ویژگی‌های منحصربه‌فرد سونی است که طی یک پتنت ثبت گردیده است. یکی از این ویژگی‌ها مقابله با پدیده خطوط رنگی یا God Rays در تصاویر نمایش داده شده است که معمولاً یکی از چالش‌های اصلی لنزهای فرنل محسوب می‌شود.
کنترلرهای بازی یکی از مهم‌ترین اجزای تجربه واقعیت مجازی هستند. طراحی ارگونومیک کنترلرهای Sense در هدست PSVR 2 نشان از توجه ویژه سونی به این بخش دارد. این کنترلرها با الگوبرداری از کنترلرهای موفق Quest 2 متا طراحی شده‌اند؛ اما ویژگی‌های فراتر و جدیدتری را ارائه می‌کنند.
از لحاظ ابعادی، کنترلرهای Sense دارای طول ۱۹۲ میلی‌متر، عرض ۵۱ میلی‌متر و ارتفاع ۹۵ میلی‌متر هستند. این ابعاد به گونه‌ای انتخاب شده‌اند که هم برازش مناسبی در دست داشته باشند و هم از ایجاد خستگی در طولانی‌مدت جلوگیری نمایند. توزیع متعادل وزن و حجم، از محاسن اصلی این کنترلرهاست.
هر کنترلر Sense برای استفاده آسان دارای دکمه‌های ضروری مانند یک تریگر، دکمه گرفتن، آنالوگ جهت‌نما، دو دکمه عملکردی و یک دکمه PS برای رفتن به مِنوی اصلی است. ویژگی بسیار کاربردی دیگر این کنترلرها، حسگرهای لمسی هستند که می‌توانند اشاره‌های انگشتان را تشخیص داده و موقعیت مجازی آن را درون بازی شبیه‌سازی نمایند. این قابلیت باعث افزایش حس واقع‌گرایی بیشتر می‌شود.
از نظر مکانیزم و بازخورد لرزشی نیز کنترلرهای Sense به لطف موتورهای لرزشی HAptic در یک سطح کاملاً جدید عمل می‌نمایند. این فناوری که قبلاً در کنترلر DualSense پلی‌استیشن 5 استفاده شده است، می‌تواند با شدت‌های متفاوت لرزش ایجاد کند تا حس واقعی ضربه یا برخورد به اشیاء را منتقل نماید.
همچنین هر کنترلر Sense دارای یک تریگر انطباقی (Adaptive Trigger) است که می‌تواند با افزایش یا کاهش نیروی مقاومت، احساسات متفاوتی مانند کشیدن زه کمان یا فشار روی پدال ماشین را به بازیکن القا نماید. این قابلیت‌ها در کنار ردیابی دقیق و پایدار کنترلرها توسط هدست PSVR 2، یک تجربه فوق‌العاده واقع‌گرایانه را برای بازی‌ها و کاربردهای مجازی فراهم می‌آورند.
سیستم ردیابی حرکت و موقعیت در هدست PSVR 2 یکی از برترین و پیشرفته‌ترین سیستم‌های موجود در میان هدست‌های واقعیت مجازی است. این هدست با استفاده از 4 دوربین واقع در گوشه‌های خود می‌تواند محیط اطراف را 360 درجه و به صورت سه‌بعدی ردیابی کرده، موقعیت سر و دست‌های کاربر را کاملاً مشخص نماید.
این فناوری که از نوع Inside-Out Tracking است، به این هدست قابلیت ردیابی در فضاهای بزرگ (Room-Scale) تا حداکثر 4.5 متر را می‌دهد. با یک حرکت سر ساده کاربر می‌تواند محیط پیرامونی خود را برای تعریف محدوده بازی اسکن نماید. از آنجایی که سنسورهای ردیاب در داخل هدست تعبیه شده‌اند، نیازی به نصب سنسورهای خارجی نیست که این امر استفاده را بسیار راحت‌تر می‌سازد.
این سیستم ردیاب نه تنها محل دقیق سر کاربر را ردگیری می‌کند، بلکه از فناوری Eye Tracking نیز برای تشخیص جهت نگاه چشم‌ها استفاده می‌نماید. این قابلیت باعث می‌شود واکنش بازی‌ها و محیط‌های مجازی به نگاه کاربر بسیار واقعی‌تر و هماهنگ‌تر باشد. به عنوان مثال، در بازی‌های نقش‌آفرینی سربازان در پایگاه با دیدن نگاه کاربر به آنها واکنش نشان می‌دهند.
تجربه کاربری و عملکرد
یکی از بزرگ‌ترین مزیت‌های هدست واقعیت مجازی پلی‌استیشن VR 2، سهولت فراوان در راه‌اندازی و نصب آن است. برخلاف بسیاری از رقبای خود که نیازمند نصب نرم‌افزارهای پیچیده و اتصال به کامپیوتر هستند، PSVR 2 تنها با اتصال یک کابل USB-C به کنسول بازی پلی‌استیشن ۵ آماده استفاده می‌شود.
فرایند راه‌اندازی هدست PSVR 2 آنقدر ساده است که حتی کاربران تازه‌کار نیز به راحتی می‌توانند آن را انجام دهند. پس از وصل کردن کابل USB-C به پورت جلویی PS5، کافی است هدست و کنترلرهای Sense را روشن کنید. کنسول به طور خودکار هدست را شناسایی کرده و کاربر را به مرحله بعدی راهنمایی می‌نماید.
در این مرحله، کاربر باید فاصله میان چشم خود را از طریق یک اهرم مخصوص روی هدست تنظیم نماید. این امر برای داشتن تجربه‌ای فاقد ابهام و واضح بسیار حائز اهمیت است. پس از آن، برای تنظیم محیط بازی باید سرتان را به آرامی حرکت دهید تا دوربین‌های هدست موقعیت شما را بسنجند و یک نقشه کامل از اتاق یا فضای پیرامون شما تهیه نمایند.
جالب است بدانید که این فرآیند، دیگر نیازی به تعیین چند نقطه مرجع توسط کاربر ندارد؛ بلکه به صورت کاملاً خودکار و با استفاده از فناوری‌های پیشرفته ردیابی حرکت و سنجش عمق در PSVR 2 انجام می‌شود. پس از چند ثانیه، یک نقشه دقیق و سه‌بعدی از اتاق مقابل چشمان شما نمایان می‌گردد که محدوده بازی در آن مشخص شده است.
از این مرحله به بعد، کاربر می‌تواند به راحتی و با اطمینان کامل وارد دنیای واقعیت مجازی شود. فرایند ساده و روان راه‌اندازی، نه تنها استرس اولین تجربه را کاهش می‌دهد، بلکه زمان زیادی را نیز برای کاربر صرفه‌جویی می‌نماید. این موضوع یکی از نقاط قوت اصلی پلی‌استیشن VR 2 در مقایسه با سایر هدست‌های رقیب است.
بازی‌ها و محتوای چندرسانه‌ای
یکی از نکات کلیدی در موفقیت یک پلتفرم جدید بازی، وجود عناوین انحصاری و جذاب است که بتواند کاربران را به سمت خود جلب نماید. متاسفانه در زمان عرضه، هدست واقعیت مجازی پلی‌استیشن VR 2 از تعداد محدودی بازی انحصاری برخوردار است که بتواند پتانسیل این پلتفرم را به نمایش بگذارد.
شاید تنها بازی انحصاری قابل توجه در میان عناوین لانچ، “Horizon Call of the Mountain” باشد. این عنوان که بر اساس دنیای بازی محبوب “Horizon Zero Dawn” ساخته شده، یک تجربه نقش‌آفرینی ماجراجویانه را در دنیای باز و گرافیکی فوق‌العاده زیبا ارائه می‌دهد. استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته در PSVR 2 مانند ردیابی حرکات دست و شلیک تیر با کمان به این بازی جذابیت ویژه‌ای بخشیده است.
بازی‌های دیگری هم مانند “The Dark Pictures: Switchback VR”، “Rift Apart” و “Bugs Snax” در لیست عناوین لانچ دیده می‌شوند، اما این بازی‌ها یا انحصاری نیستند یا بازسازی‌های VR آثار قدیمی محسوب می‌شوند. به همین دلیل نمی‌توان انتظار تجربه‌ای کاملا جدید و متناسب با قابلیت‌های PSVR 2 را از آنها داشت.
البته باید در نظر داشت که لانچ یک پلتفرم تنها آغاز کار است و به مرور زمان انتظار می‌رود بازی‌های بیشتر و جذاب‌تری برای آن عرضه شوند. استودیوهای بزرگ سازنده بازی مانند “گرین‌هارت گیمز” و “فایرواک استودیوز” از جمله شرکت‌هایی هستند که اعلام کرده‌اند برای پشتیبانی از هدست واقعیت مجازی سونی برنامه‌ریزی دارند.
در کنار بازی‌های جدید و انحصاری که مطمئنا در آینده نزدیک شاهد آنها خواهیم بود، لیست عناوین قابل اجرا در PSVR 2 شامل بازسازی‌ها و نسخه‌های VR بسیاری از بازی‌های محبوب گذشته از جمله Resident Evil Village و Gran Turismo 7 است.
نسخه‌های واقعیت مجازی این دو عنوان محبوب، کاملا بازسازی شده برای سازگاری با فناوری‌های جدید هدست PSVR 2 هستند. به عنوان مثال، در Resident Evil Village VR کنترل شخصیت اصلی بازی با حرکات واقعی دست‌ها امکان‌پذیر خواهد بود که به همراه گرافیک فوق‌العاده، تجربه‌ای هیجان‌انگیز را رقم می‌زند.
همچنین در Gran Turismo 7 علاوه بر گرافیک خیره‌کننده سه‌بعدی، بازیکنان قادر خواهند بود در کابین واقعی خودرو قرار گرفته و با استفاده از صدای اصلی موتور و لرزش فرمان بازی را تجربه نمایند. تجربه‌های متفاوتی که تاکنون در بازی‌های معمول امکان‌پذیر نبوده است.
اما عناوین قدیمی دیگری نیز در راه هدست PSVR 2 قرار گرفته‌اند که اگرچه بازسازی اساسی شده‌اند، اما همچنان می‌توانند گزینه‌های جذابی برای کاربران باشند. بازی‌هایی مانند No Man’s Sky، Pistol Whip، The Persistence و حتی بازی‌های پرطرفدار VR قبلی سونی مانند Moss و Astro Bot هم در این لیست دیده می‌شوند.
علاوه بر بازی‌ها، کاربران هدست واقعیت مجازی PSVR 2 امکان تجربه محتوای چندرسانه‌ای و سینمایی متنوعی را نیز خواهند داشت. سونی تاکنون اعلام کرده که برنامه‌های تلویزیونی و فیلم‌های متعددی با پشتیبانی از فناوری واقعیت مجازی 360 درجه و 3D در دسترس خواهند بود.
جمع‌بندی
هدست واقعیت مجازی پلی‌استیشن VR 2 نسل جدید محصول سونی در این حوزه است که با طراحی ارگونومیک، مواد با کیفیت و امکانات پیشرفته‌ای چون صفحه‌نمایش OLED 120 هرتز، لنزهای فرنل مدرن، ردیابی چشم و حرکت 360 درجه و کنترلرهای Sense قدرتمند، تجربه‌ای بی‌نظیر از واقعیت مجازی را به کاربران ارائه می‌کند. این هدست در ابتدای راه با مشکل کمبود بازی‌های انحصاری مواجه است، اما آینده روشنی با انتشار آثار جذاب و پشتیبانی از محتوای چندرسانه‌ای VR در انتظارش خواهد بود.
پرسش‌های متداول کاربران
1. آیا هدست PSVR 2 با کنسول‌های بازی دیگر غیر از پلی‌استیشن 5 سازگار است؟
خیر، این هدست تنها با کنسول پلی‌استیشن 5 سونی کار می‌کند و با کنسول‌های دیگر سازگار نیست.
2. آیا می‌توان از هدست PSVR 2 بدون نیاز به کنترلرهای Sense استفاده کرد؟
خیر، برای تجربه کامل واقعیت مجازی در این هدست، استفاده از کنترلرهای Sense الزامی است.
3. آیا بازی‌های قدیمی نسل پیشین پلی‌استیشن هم در PSVR 2 قابل اجرا هستند؟
بله، بسیاری از بازی‌های محبوب قبلی پس از بازسازی برای PSVR 2، در این هدست قابل اجرا خواهند بود.
4. آیا استفاده از هدست PSVR 2 نیازمند محیطی بزرگ است؟
خیر، با وجود پشتیبانی از ردیابی Room-Scale تا 4.5 متر، می‌توان این هدست را حتی در اتاق‌های کوچک هم استفاده نمود.
5. آیا می‌توان برنامه‌های تلویزیونی و فیلم‌ها را در محیط واقعیت مجازی PSVR 2 تماشا کرد؟
بله، سونی اعلام کرده که محتوای چندرسانه‌ای متنوعی با پشتیبانی از فناوری VR 360 درجه در این هدست در دسترس خواهد بود.
