پردازنده‌های مرکزی یا همان سی پی یو (پردازنده) نقش محوری در عملکرد سیستم‌های کامپیوتری ایفا می‌کنند. اینتل، یکی از پیشگامان صنعت سی پی یو، هر ساله نسل جدیدی از پردازنده‌های خود را معرفی می‌کند. دو نسل اخیر آن، نسل 11 و نسل 12، هر دو دارای ویژگی‌ها و قابلیت‌های منحصر به فردی هستند که آنها را از یکدیگر متمایز می‌کند. در این مقاله، ما به بررسی تفاوت‌های اصلی بین این دو نسل از سی پی یو‌های اینتل می‌پردازیم تا به شما کمک کنیم تصمیم بگیرید که کدام یک برای نیازهای شما مناسب‌تر است.
معماری پردازنده
نسل 11 (Rocket Lake)
سی پی یو‌های نسل 11 اینتل که تحت عنوان Rocket Lake شناخته می‌شوند، بر پایه معماری Cypress Cove و فرایند تولید 14 نانومتری ساخته شده‌اند. این نسل از یک هسته عملکرد بالا (High-Performance Core) با قابلیت‌های جدید مانند حافظه نهان بزرگ‌تر و پشتیبانی از AVX-512 بهره می‌برد. این ویژگی‌ها منجر به افزایش کارایی در برنامه‌های مبتنی بر چندرشته‌ای و محاسبات سنگین می‌شود.
نسل 12 (Alder Lake)
در مقابل، سی پی یو‌های نسل 12 اینتل، موسوم به Alder Lake، یک معماری هیبریدی جدید را به کار می‌گیرند که ترکیبی از هسته‌های عملکرد بالا (Performance Cores) و هسته‌های کارآمد (Efficient Cores) است. هسته‌های عملکرد بالا برای وظایف سنگین و پردازش‌های گران طراحی شده‌اند، در حالی که هسته‌های کارآمد برای وظایف سبک‌تر و کم مصرف بهینه‌سازی شده‌اند. این ترکیب باعث می‌شود تا سی پی یو‌های نسل 12 در یک طیف گسترده از کاربردها، از پردازش‌های سنگین گرفته تا کارهای روزمره، عملکرد بهتری داشته باشند.
پردازش چندرشته‌ای (Multi-Threading)
نسل 11
سی پی یو‌های نسل 11 اینتل از تکنولوژی HyperThreading بهره می‌برند که به آنها امکان می‌دهد تا چندین رشته اجرایی را به طور همزمان پردازش کنند. این قابلیت باعث افزایش کارایی در برنامه‌هایی می‌شود که از چندرشته‌ای پشتیبانی می‌کنند، مانند برنامه‌های رندرینگ، محاسبات علمی و پردازش متن.
نسل 12
نسل 12 اینتل نیز از تکنولوژی HyperThreading بهره می‌برد، اما با یک تفاوت کلیدی. در این نسل، فقط هسته‌های عملکرد بالا از HyperThreading پشتیبانی می‌کنند، در حالی که هسته‌های کارآمد از این قابلیت بی‌بهره هستند. این رویکرد باعث می‌شود تا منابع سیستم برای وظایف سنگین‌تر اختصاص یابد و در عین حال، برای وظایف سبک‌تر از هسته‌های کارآمد و کم مصرف‌تر استفاده شود.
گرافیک یکپارچه (Integrated Graphics)
نسل 11
پردازنده‌های نسل 11 اینتل مجهز به گرافیک یکپارچه Intel UHD Graphics 750 هستند. این گرافیک یکپارچه عملکرد قابل قبولی در اجرای بازی‌های سبک، پخش محتوای چندرسانه‌ای و انجام کارهای گرافیکی معمولی ارائه می‌دهد، اما برای کاربردهای گرافیکی سنگین‌تر و بازی‌های پیشرفته، کارت گرافیک جداگانه لازم است.
نسل 12
در مقابل، سی پی یو‌های نسل 12 اینتل از یک گرافیک یکپارچه جدید به نام Intel Iris Xe Graphics بهره می‌برند. این گرافیک یکپارچه بهبودهای قابل توجهی را از نظر عملکرد گرافیکی، پشتیبانی از فناوری‌های جدید مانند Ray Tracing و پردازش هوش مصنوعی (AI) ارائه می‌دهد. با این حال، همچنان برای عملکرد گرافیکی حرفه‌ای و بازی‌های بسیار پیشرفته، یک کارت گرافیک جداگانه توصیه می‌شود.
پشتیبانی از حافظه
نسل 11
سی پی یو‌های نسل 11 اینتل از حافظه DDR4 با سرعت‌های حداکثر 3200 مگاهرتز پشتیبانی می‌کنند. این سرعت حافظه برای اکثر کاربردها کافی است، اما ممکن است در برخی موارد محدودیت‌هایی را ایجاد کند.
نسل 12
در مقابل، نسل 12 اینتل گام بزرگی را در پشتیبانی از حافظه برداشته است. این سی پی یو‌ها از حافظه DDR5 با سرعت‌های حداکثر 4800 مگاهرتز پشتیبانی می‌کنند. این افزایش سرعت حافظه باعث بهبود قابل توجه عملکرد در کاربردهایی می‌شود که به حافظه حساس هستند، مانند پردازش گرافیکی، پردازش ویدیویی و محاسبات دادهکاوی.
مصرف انرژی و گرمای تولیدی
نسل 11
سی پی یو‌های نسل 11 اینتل از فرایند تولید 14 نانومتری استفاده می‌کنند که باعث می‌شود این پردازنده‌ها نسبت به نسل‌های قبلی مصرف انرژی بیشتری داشته باشند. این امر می‌تواند به افزایش گرمای تولیدی و نیاز به سیستم‌های خنک‌کننده قوی‌تر منجر شود.
نسل 12
در مقابل، سی پی یو‌های نسل 12 اینتل از فرایند تولید 10 نانومتری بهره می‌برند که باعث کاهش مصرف انرژی و گرمای تولیدی می‌شود. علاوه بر این، معماری هیبریدی این نسل که شامل هسته‌های کارآمد است، باعث می‌شود تا در کاربردهای معمولی روزانه، مصرف انرژی کمتری صورت گیرد. این ویژگی‌ها، سی پی یو‌های نسل 12 را به گزینه‌ای ایده‌آل برای سیستم‌های قابل حمل و دسکتاپ‌های کوچک تبدیل می‌کند.
قیمت و هزینه
نسل 11
سی پی یو‌های نسل 11 اینتل معمولاً از قیمت‌های متوسط تا بالایی برخوردار هستند. این امر ناشی از فناوری‌های پیشرفته‌ای است که در این نسل به کار گرفته شده است، مانند هسته‌های عملکرد بالا و پشتیبانی از AVX-512. با این حال، با توجه به عمر کوتاه این نسل و معرفی نسل جدیدتر، احتمالاً می‌توان مدل‌های نسل 11 را با قیمت‌های مناسب‌تری پیدا کرد.
نسل 12
سی پی یو‌های نسل 12 اینتل، به دلیل فناوری‌های نوآورانه و پیشرفته‌ای که به کار گرفته شده است، معمولاً گران‌تر از نسل 11 هستند. معماری هیبریدی، پشتیبانی از حافظه DDR5 و دیگر ویژگی‌های جدید، باعث افزایش قیمت این نسل شده است. با این حال، برای کاربرانی که به دنبال عملکرد بالا و کارایی بهینه هستند، این هزینه بیشتر ممکن است توجیه‌پذیر باشد.
بازی‌ها و چندرسانه‌ای
نسل 11
سی پی یو‌های نسل 11 اینتل برای بازی‌ها و کاربردهای چندرسانه‌ای بهینه شده‌اند. آنها از یک گرافیک یکپارچه قدرتمند (Intel UHD Graphics 750) و پشتیبانی از فناوری‌هایی مانند Intel Speed Shift و Thermal Velocity Boost بهره می‌برند که باعث افزایش عملکرد در بازی‌ها و برنامه‌های گرافیکی می‌شود. علاوه بر این، پشتیبانی از چندرشته‌ای قوی با استفاده از HyperThreading، به آنها اجازه می‌دهد تا از منابع سیستم برای افزایش نرخ فریم (FPS) در بازی‌ها بهره ببرند.
نسل 12
سی پی یو‌های نسل 12 اینتل نیز برای بازی‌ها و چندرسانه‌ای بهینه شده‌اند، اما با یک رویکرد متفاوت. معماری هیبریدی آنها که شامل هسته‌های عملکرد بالا و هسته‌های کارآمد است، امکان تخصیص هوشمندانه منابع پردازشی را فراهم می‌کند. هسته‌های عملکرد بالا برای پردازش بازی‌ها و وظایف گرافیکی سنگین به کار گرفته می‌شوند، در حالی که هسته‌های کارآمد می‌توانند وظایف پس‌زمینه و کم‌اهمیت‌تر را انجام دهند. این امر باعث بهبود عملکرد کلی و کاهش مصرف انرژی می‌شود. علاوه بر این، کارت گرافیک یکپارچه جدید Intel Iris Xe Graphics، قابلیت‌های گرافیکی بیشتری را برای بازی‌ها و برنامه‌های چندرسانه‌ای ارائه می‌دهد.
پردازش داده‌ها و محاسبات علمی
نسل 11
سی پی یو‌های نسل 11 اینتل برای کاربردهای پردازش داده‌ها و محاسبات علمی نیز بهینه شده‌اند. آنها از قابلیت‌های پردازش موازی قدرتمندی مانند AVX-512 و Intel Deep Learning Boost بهره می‌برند که باعث افزایش سرعت در محاسبات ریاضی، پردازش سیگنال، یادگیری ماشین و کاربردهای دادهکاوی می‌شود. همچنین حافظه نهان بزرگ‌تر (تا 16 مگابایت) و پشتیبانی از حافظه DDR4 سریع، به آنها اجازه می‌دهد تا داده‌های بیشتری را در حافظه نگه دارند و دسترسی سریع‌تری به آنها داشته باشند.
نسل 12
در نسل 12 اینتل، قابلیت‌های پردازش موازی و محاسبات علمی با معرفی فناوری‌های جدیدی مانند AMX (Advanced Matrix Extensions) و بهبود Intel Deep Learning Boost، ارتقا یافته‌اند. این فناوری‌ها باعث افزایش سرعت در کاربردهای یادگیری ماشین، هوش مصنوعی و محاسبات ریاضی پیچیده می‌شوند. علاوه بر این، پشتیبانی از حافظه DDR5 سریع‌تر و حافظه نهان بزرگ‌تر (تا 30 مگابایت)، دسترسی سریع‌تر به داده‌ها را فراهم می‌کند. معماری هیبریدی این نسل نیز امکان تخصیص هوشمندانه منابع پردازشی را برای وظایف مختلف فراهم می‌کند، که می‌تواند به افزایش کارایی در محاسبات علمی و پردازش داده‌ها کمک کند.
مدیریت توان و کارایی انرژی
نسل 11
در نسل 11 سی پی یو‌های نسل 11 اینتل از فناوری‌های مختلفی برای مدیریت توان و کنترل مصرف انرژی بهره می‌برند. یکی از این فناوری‌ها، Intel Speed Shift است که به پردازنده اجازه می‌دهد تا به صورت پویا و سریع فرکانس خود را تنظیم کند تا بین عملکرد و کارایی انرژی تعادل برقرار شود. علاوه بر این، Intel Thermal Velocity Boost نیز به افزایش موقت فرکانس پردازنده در زمان خنک بودن کمک می‌کند تا عملکرد بیشتری ارائه شود.
با این حال، با توجه به فرایند تولید 14 نانومتری که در این نسل به کار رفته است، سی پی یو‌های نسل 11 اینتل مصرف انرژی بالاتری نسبت به نسل‌های قبلی دارند. این امر می‌تواند به افزایش گرمای تولیدی و نیاز به سیستم‌های خنک‌کننده قوی‌تر منجر شود که ممکن است برای سیستم‌های قابل حمل و کامپیوترهای کوچک چالش‌برانگیز باشد.
نسل 12
در نسل 12 در مقابل، سی پی یو‌های نسل 12 اینتل از فناوری‌های پیشرفته‌تری برای مدیریت توان و کارایی انرژی بهره می‌برند. یکی از این فناوری‌ها، Thread Director نام دارد که به صورت هوشمند وظایف را بین هسته‌های عملکرد بالا و هسته‌های کارآمد تقسیم می‌کند تا از منابع سیستم به شکل بهینه استفاده شود. این امر باعث می‌شود تا در کاربردهای معمولی روزانه، از هسته‌های کارآمد و کم‌مصرف استفاده شود و در عین حال، برای وظایف سنگین‌تر، هسته‌های عملکرد بالا فعال شوند.
علاوه بر این، فرایند تولید 10 نانومتری Intel 7 که در این نسل به کار رفته است، باعث کاهش مصرف انرژی و گرمای تولیدی می‌شود. این ویژگی، به همراه فناوری‌های مدیریت توان مانند Intel Speed Shift و Thermal Velocity Boost، به سی پی یو‌های نسل 12 اینتل اجازه می‌دهد تا در یک طیف گسترده از سیستم‌ها، از دسکتاپ‌های قدرتمند گرفته تا لپ‌تاپ‌های باریک و سبک، عملکرد و کارایی انرژی مطلوبی داشته باشند.
| ویژگی | نسل 11 (Rocket Lake) | نسل 12 (Alder Lake) |
| معماری | معماری Cypress Cove، فرایند تولید 14 نانومتری | معماری هیبریدی با: هسته‌های عملکرد بالا (Performance Cores)، هسته‌های کارآمد (Efficient Cores)، فرآیند تولید 10 نانومتری Intel 7 |
| هسته‌ها و رشته‌ها | تا 8 هسته/16 رشته با HyperThreading | تا 16 هسته عملکرد بالا و 8 هسته کارآمد، هسته‌های عملکرد بالا با HyperThreading (تا 24 رشته) |
| گرافیک یکپارچه | Intel UHD Graphics 750 | Intel Iris Xe Graphics، پشتیبانی از Ray Tracing و AI |
| پشتیبانی از حافظه | DDR4 تا 3200 مگاهرتز | DDR5 تا 4800 مگاهرتز، DDR4 تا 3200 مگاهرتز (در برخی مدل‌ها) |
| حافظه نهان | حافظه نهان L3 تا 16 مگابایت | حافظه نهان L3 تا 30 مگابایت برای هسته‌های عملکرد بالا |
| TDP (مصرف توان طراحی) | 125 تا 250 وات | 125 تا 241 وات برای دسکتاپ، 28 تا 115 وات برای لپ‌تاپ |
| قابلیت‌های جدید | پشتیبانی از AVX-512، Thunderbolt 4، Wi-Fi 6/6E | Thread Director، Efficient cores، DDR5 memory support، PCIe 5.0 support، Thunderbolt 4، Wi-Fi 6E |
| پشتیبانی از پردازش موازی | AVX-512، Intel Deep Learning Boost | AMX (Advanced Matrix Extensions)، Intel Deep Learning Boost |
| پشتیبانی از رم ECC | ندارد | دارد (فقط در مدل‌های Xeon) |
| بازار هدف | دسکتاپ، ورک‌استیشن‌ها | دسکتاپ، لپ‌تاپ، ورک‌استیشن‌ها |
| زمان معرفی | مارس 2021 | نوامبر 2021 |
نتیجه‌گیری
انتخاب بین سی پی یو‌های نسل 11 و 12 اینتل به نیازها و اولویت‌های شما بستگی دارد اینکه بهترین پردازنده برای لپ تاپ کدام است؟ اگر به دنبال عملکرد بالا در کاربردهای سنگین، پردازش چندرشته‌ای قوی و پشتیبانی از فناوری‌های جدید مانند حافظه DDR5 هستید، نسل 12 گزینه مناسبی خواهد بود. از طرف دیگر، اگر بودجه محدودتری دارید و یا نیازهای شما معمولی‌تر است، سی پی یو‌های نسل 11 می‌توانند انتخاب خوبی باشند.
به عنوان راهنمای خرید CPU باید بگوییم در نهایت، قبل از خرید هر سی پی یو، توصیه می‌شود نیازهای خود را به دقت بررسی کنید و سپس با در نظر گرفتن ویژگی‌ها، قیمت و عملکرد هر نسل، تصمیم نهایی را بگیرید. این امر به شما کمک می‌کند تا بهترین سی پی یو را برای سیستم خود انتخاب کنید و از آن برای سال‌های متمادی بهره‌مند شوید.
پرسش‌های متداول کاربران
چه تفاوتی میان پردازنده‌های نسل ۱۱ و ۱۲ اینتل وجود دارد؟
پردازنده‌های نسل ۱۱ از فناوری ۱۰ نانومتری استفاده می‌کنند، در حالی که پردازنده‌های نسل ۱۲ از فناوری ۷ نانومتری بهره می‌برند. این باعث کاهش مصرف انرژی و افزایش کارایی پردازنده‌های نسل ۱۲ می‌شود
پردازنده‌های نسل ۱۱ و ۱۲ از نظر عملکرد چه تفاوتی با هم دارند؟
پردازنده‌های نسل ۱۲ دارای عملکرد و قدرت پردازش بالاتری نسبت به پردازنده‌های نسل ۱۱ دارند. همین امر نیز باعث بهبود عملکرد در زمان اجرای برنامه‌های حجیم و بازی‌های پیشرفته می‌شود.
