در جهانی که ارتباطات دیجیتال به اینترنت و سرورهای متمرکز وابسته است، جک دورسی هم‌بنیان‌گذار توییتر و مدیرعامل شرکت بلاک، با معرفی بیت چت (Bitchat) گامی انقلابی در جهت بازتعریف ارتباطات امن و آزاد برداشته است. بیت چت یک پیام‌رسان غیرمتمرکز است که با بهره‌گیری از شبکه‌های مش بی سیم، امکان ارتباط بدون نیاز به اینترنت یا سرورهای مرکزی را فراهم می‌کند. این اپلیکیشن که به‌صورت نسخه بتا منتشر شده، با بیش از ۱۰,۰۰۰ دانلود از طریق TestFlight، توجه گسترده‌ای را به خود جلب کرده است.
بیت چت پیام رسان بدون اینترنت
فناوری و نحوه عملکرد
بیت چت از فناوری بلوتوث کم‌مصرف (Bluetooth Low Energy – BLE) برای ایجاد شبکه‌ای مش همتابه‌همتا (Peer-to-Peer) استفاده می‌کند. این فناوری ویژگی‌های زیر را ارائه می‌دهد:
- هر دستگاه به‌طور همزمان نقش کلاینت و سرور را ایفا می‌کند و شبکه‌ای پویا و خودسازمان‌ده تشکیل می‌دهد.
- برد موثر بلوتوث حدود ۳۰ متر است، اما با افزایش تعداد کاربران، پیام‌ها از طریق دستگاه‌های میانی (بریج‌ها) منتقل شده و برد شبکه گسترش می‌یابد.
- پیام‌ها به بسته‌های ۵۰۰ بایتی تقسیم می‌شوند تا انتقال سریع و کارآمد باشد.
- سیستم “ذخیره و ارسال” تضمین می‌کند که پیام‌ها در صورت آفلاین بودن گیرنده، موقتا ذخیره شده و در زمان اتصال مجدد ارسال شوند.
امنیت و حریم خصوصی
بیت چت با تمرکز ویژه بر امنیت و حریم خصوصی طراحی شده است:
- رمزنگاری پیشرفته: پیام‌های خصوصی با الگوریتم AES-256-GCM رمزنگاری می‌شوند و تبادل کلیدها از طریق X25519 انجام می‌شود. اتاق‌های چت گروهی نیز با Argon2id محافظت می‌شوند.
- حریم خصوصی کامل: کاربران نیازی به ارائه شماره تلفن، ایمیل یا هرگونه اطلاعات شخصی ندارند. پیام‌ها تنها روی دستگاه‌های کاربران ذخیره شده و به‌صورت پیش‌فرض موقت (Ephemeral) هستند، یعنی پس از مدت مشخصی به‌طور خودکار حذف می‌شوند.
ویژگی‌های امنیتی پیشرفته بیت چت
- پاکسازی سریع: با سه بار ضربه سریع روی صفحه، تمام داده‌های اپلیکیشن به‌سرعت پاک می‌شوند.
- اتاق‌های چت امن: امکان محافظت از اتاق‌های چت با رمز عبور.
- ترافیک پوششی: استفاده از پیام‌های جعلی و زمان‌بندی مبهم برای جلوگیری از ردیابی الگوهای ارتباطی.
قابلیت های مهم بیت چت
- چت‌های گروهی: امکان ایجاد اتاق‌های چت با نام‌گذاری مبتنی بر هش‌تگ و قابلیت تنظیم رمز عبور.
- دستورات IRC: پشتیبانی از دستورات کلاسیک IRC مانند /join (ورود به اتاق)، /msg (ارسال پیام خصوصی) و /who (مشاهده کاربران آنلاین).
- بهینه‌سازی مصرف باتری: ارائه حالت‌های مختلف مصرف باتری (عملکرد بالا، تعادل، صرفه‌جویی و بسیار کم) برای کاهش مصرف انرژی.
- فشرده‌سازی پیام: استفاده از الگوریتم LZ4 برای کاهش ۳۰ تا ۷۰ درصدی پهنای باند برای پیام‌های بزرگ‌تر از ۱۰۰ بایت.
- پشتیبانی چندپلتفرمی: در حال حاضر برای iOS و macOS در دسترس است و برنامه‌هایی برای توسعه نسخه اندروید وجود دارد.
کاربردهای بیت چت
بیت چت در سناریوهای زیر کاربردهای گسترده‌ای دارد:
- مناطق بحرانی: مانند بلایای طبیعی (زلزله، سیل) که زیرساخت‌های اینترنت ممکن است مختل شوند.
- رویدادهای پرجمعیت: مانند کنسرت‌ها، ورزشگاه‌ها یا کنفرانس‌ها که تراکم کاربران، شبکه مش قوی‌تری ایجاد می‌کند.
- مناطق دورافتاده: مناسب برای سفرهای طبیعت‌گردی یا مناطق روستایی بدون دسترسی به اینترنت.
چالش‌ها و چشم‌انداز آینده بیت چت
چالش‌ها
- وابستگی به تعداد کاربران: کارایی شبکه مش به تعداد کاربران حاضر در یک منطقه بستگی دارد. هرچه کاربران بیشتری حضور داشته باشند، شبکه قوی‌تر خواهد بود.
- محدودیت برد بلوتوث: برد ۳۰ متری بلوتوث در مناطق کم‌جمعیت می‌تواند محدودیت ایجاد کند.
- مصرف باتری: فعالیت مداوم بلوتوث ممکن است مصرف باتری را افزایش دهد.
چشم‌انداز آینده
- پشتیبانی از Wi-Fi Direct: برای افزایش سرعت و برد انتقال پیام.
- بهبود قابلیت‌های پل: برای اتصال بهتر بین گروه‌های دور از هم.
- توسعه نسخه اندروید: گرچه پروتکل بیت چت با اندروید سازگار است، نسخه رسمی برای این پلتفرم هنوز منتشر نشده است.
جمع بندی
بیت چت با ارائه راه‌حلی غیرمتمرکز، امن و مستقل از اینترنت، تحولی در ارتباطات دیجیتال ایجاد کرده است. این اپلیکیشن با رمزنگاری پیشرفته، رابط کاربری ساده و کاربردهای گسترده، گزینه‌ای ایده‌آل برای شرایط بحرانی و ارتباطات خصوصی است. جک دورسی با بیت چت بار دیگر تعهد خود به نوآوری در حوزه ارتباطات را نشان داده و این اپلیکیشن می‌تواند به ابزاری کلیدی برای آینده ارتباطات آزاد تبدیل شود.
سوالات متداول
آیا بیت چت امکان ارسال فایل‌هایی مانند عکس و ویدئو را دارد؟
در حال حاضر، بیت چت به دلیل محدودیت‌های پهنای باند بلوتوث، تنها از ارسال پیام‌های متنی پشتیبانی می‌کند. با این حال توسعه‌دهندگان اعلام کرده‌اند که در نسخه‌های آینده، با بهره‌گیری از فناوری‌هایی مانند Wi-Fi Direct، امکان ارسال فایل‌های مختلف سبک مانند تصاویر با حجم کم فراهم خواهد شد.
چگونه می‌توان به شبکه بیت چت در مناطقی با تعداد کاربران کم متصل ماند؟
در مناطقی با تعداد کاربران کم، برد شبکه به دلیل محدودیت ۳۰ متری بلوتوث کاهش می‌یابد. برای رفع این مشکل، بیت چت از دستگاه‌های میانی (بریج‌ها) برای انتقال پیام‌ها استفاده می‌کند. همچنین در به‌روزرسانی‌های آینده، ادغام فناوری‌هایی مانند Wi-Fi Direct می‌تواند برد و پایداری شبکه را بهبود بخشد.